16.12.2024 r.
Bez względu na to, czy już o nich słyszałeś czy też pierwszy raz zetknąłeś się z tą nazwą sprawdzając swój wynik lipidogramu, możesz zastanawiać się co to właściwie są trójglicerydy, z czego powstają w Twoim organizmie i do czego są potrzebne. Odpowiedzi na wszystkie zadane pytania – znajdziesz w tym wpisie 😉
Spis treści:
Zdjęcie: Aedrian Salazar
Pobierz bezpłatne Kompendium i dowiedz się, co oznacza wysoki cholesterol, trójglicerydy, apo B i inne wyniki lipidogramu. Oraz co z nim zrobić.
1. Jak magazynujemy energię?
Napewno wiesz, że nasze organizmy potrafią gromadzić nadmiar zjedzonej energii w organizmie na później. Ale czy zastanawiałeś się kiedyś, w jakiej właściwie formie ta „energia na później” jest pakowana?
Jedną z opcji, którą uskutecznia ludzkie ciało, jest pakowanie cząsteczek glukozy w glikogen, który przechowuje głównie w wątrobie i mięśniach.
Jest to bardzo użyteczna forma, kiedy potrzebujesz skorzystać z glukozy „na już” – np. podczas intensywnego wysiłku fizycznego lub wtedy, kiedy nie dostarczasz paliwa, np. w nocy.
Ma jednak jedną, zasadniczą wodę. Tzn. wadę. Ale związaną właśnie z wodą 😉 Mianowicie – każdy 1 g glikogenu wiąże 2 g wody.
Co to oznacza?
Sprawdź także: Jak obniżyć cholesterol-LDL dietą?
Mniej więcej tyle, że jeżeli człowiek ważący 70 kg, chciałby odłożyć swoje zapasy zza pasa w postaci glikogenu, to musiałby ważyć… 134 kg! Czyli aż o 64 kg więcej! W dużej mierze ze względu na związaną z glikogenem wodę.
Nic dziwnego, że natura wymyśliła na to lepszy sposób.
2. Co to są trójglicerydy?
Tym genialnym sposobem jest tkanka tłuszczowa. A raczej to, co spełnia w tej tkance rolę akumulatorów energii.
Tak naprawdę tkankę tłuszczową można porównać do magazynu, jako pomieszczenia z jego regałami, półkami i skrzyniami.
Dopiero zapasowy towar leżący na półkach jest tym, co pozwala przetrwać okresy, kiedy zjadasz mniej, niż potrzebuje Twoje ciało, aby normalnie funkcjonować i napędzać Twoje mięśnie.
A tym towarem są właśnie trójglicerydy.
Zobacz również: Co to jest apo B? Saga o miażdżycy – tom 1.
Organizm jest w stanie przechowywać je w niemal bezwodnej formie, upakowane w wielkie „kule tłuszczu” w komórkach tkanki tłuszczowej (adipocytach). Dodatkowo, każdy 1 g tłuszczu dostarcza ponad 2x więcej energii niż 1 g białka czy glukozy. Czyli objętościowo – mniej, a mimo to więcej 😉
Jednakże, skoro glikogen powstaje z cząsteczek glukozy, to z czego powstają trójglicerydy?
3. Z czego powstają trójglicerydy?
Trójglicerydy dostarczamy z pożywieniem, głównie w postaci tłuszczów.
W przewodzie pokarmowym są one rozkładane przez enzymy trzustkowe (lipazy) na kwasy tłuszczowe i monoacyloglicerole, które są wchłaniane w jelicie cienkim.
Następnie, już w komórkach jelitowych, ponownie syntetyzowane są trójglicerydy, które trafiają do chylomikronów – specjalnych cząsteczek transportujących tłuszcze w układzie limfatycznym i we krwi.
Chylomikrony dostarczają trójglicerydy do tkanek, takich jak mięśnie i tkanka tłuszczowa. W mięśniach tłuszcze są „spalane” na energię, a w adipocytach – magazynowane na później.
Czy to jednak oznacza, że trójglicerydy powstają jedynie z tłuszczów, skoro zawierają je w swojej cząsteczce?
Zobacz także: Te 3 wyniki badań pokazują, że przesadzasz ze słodkimi napojami!
Oczywiście, że nie.
Skoro mamy ograniczoną możliwość odłożenia glukozy w glikogenie (wszak zdrowa wątroba się nie rozrasta na całą jamę brzuszną), to musiał powstać niezależny mechanizm odkładania jej nadmiaru.
Fajnie by było, gdyby np. ulatniała się z wydychanym powietrzem, a paczka ciastek po wypełnieniu glikogenowych zapasów pozostawiała by jedynie kakaowy zapach w pokoju 😉
Niestety (z dzisiejszej perspektywy – niestety), nadmiar nie tylko tłuszczów, ale i węglowodanów, powoduje powstawanie trójglicerydów i zapełnianie adipocytowych magazynów energią na później. Proces ten nazywa się lipogeneza.
No, chyba, że to „później” nigdy nie nadchodzi, a przeładowane magazyny zaczynają szwankować, co prowadzi m.in. do insulinooporności – więcej o tym procesie przeczytasz tutaj.
4. Skąd zatem trójglicerydy we krwi?
Trójglicerydy we krwi człowieka pochodzą z dwóch głównych źródeł i transportowane są przez lipoproteiny bogate w trójglicerydy – TRL (chylomikrony, VLDL oraz ich remnanty, czyli resztki)1:
- Trójglicerydy z pożywienia
- Wchłonięte w jelicie cienkim po posiłku
- Transportowane są przez chylomikrony – duże lipoproteiny, które dostarczają je do tkanki tłuszczowej oraz mięśni
- Mogą być obecne również pod postacią produkty częściowego metabolizmu chylomikronów, czyli remnantów chylomikronów
- Te widzimy w wynikach krwi wykonanych nie na czczo
- Trójglicerydy wątrobowe
- Wątroba syntetyzuje je z nadmiaru węglowodanów i kwasów tłuszczowych dostarczanych z pożywienia
- Nadmiar glukozy przekształcany jest w kwasy tłuszczowe (lipogeneza de novo), a te w trójglicerydy, które następnie pakowane są w transportery, czyli lipoproteiny o bardzo niskiej gęstości, VLDL i uwalniane do krwi. We krwi obecne są również produkty częściowego metabolizmu VLDL, czyli remnanty VLDL.
- Jeśli powstaje ich w wątrobie za dużo – gromadzą się w jej komórkach wywołując stłuszczenie wątroby
- Te stanowią główny składnik pomiaru trójglicerydów na czczo
Sprawdź także: Terapeutyczne ograniczanie węglowodanów – co to jest?
Mam nadzieję, że wiesz już co to są trójglicerydy oraz dlaczego są potrzebne. Jeśli masz jakieś pytania – napisz w komentarzu na dole strony.
W kolejnych wpisach opowiem Ci, dlaczego ich stężenie może być za wysokie oraz jak je obniżyć.
Pamiętaj proszę, że artykuł ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Nie zastąpi osobistej konsultacji z zaufanym lekarzem.