4.04.2025 r.
Masz podwyższony cholesterol całkowity i zastanawiasz się, czy to powód do niepokoju? Może słyszałeś, że Twój wynik wymaga natychmiastowego leczenia, a może wręcz przeciwnie – że „im więcej cholesterolu, tym lepiej” i nie ma czym się przejmować.
Zanim pójdziesz w którąkolwiek ze stron – zatrzymaj się na chwilę. I sprawdź, co tak naprawdę oznacza ten parametr. A jeśli wolisz formę wideo – to na końcu strony znajdziesz mój film na You Tube ten temat.
Spis treści:
Zdjęcie: KS KYUNG
Pobierz bezpłatne Kompendium i dowiedz się, co oznacza wysoki cholesterol, trójglicerydy, apo B i inne wyniki lipidogramu. Oraz co z nim zrobić.
1. Podwyższony cholesterol całkowity – czyli co?
Cholesterol całkowity to po prostu… suma cholesterolu. A dokładnie: całkowite stężenie cholesterolu w badanej próbce krwi. Bez rozróżnienia, przez co ten cholesterol jest transportowany.
Dlaczego ma to znaczenie?
Bo cholesterol – jako cząsteczka tłuszczowa – nie krąży sobie swobodnie we krwi jak sód czy glukoza. Ponieważ krew składa się przede wszystkim z wody, wszystkie substancje lipidowe najzwyczajniej w świecie zaczęłyby się w niej „wytrącać” – tak jak w szklance z wodą i olejem.
Dlatego właśnie cholesterol musi mieć swój „pojazd”, który będzie go w swoim wnętrzu transportował w krwiobiegu.
Rolę takich pojazdów spełniają lipoproteiny, czyli duże cząsteczki składające się z lipidów (m.in. cholesterolu, trójglicerydów) oraz protein, czyli białek. A rodzaj tychże lipoprotein ma ogromne znaczenie – bo niektóre są zasadniczo nieszkodliwe, a inne… mają sporo za uszami, jeśli chodzi o rozwój miażdżycy.
Które konkretnie?
Sprawdź także: Jak obniżyć cholesterol LDL dietą bez leków?
2. Podwyższony cholesterol całkowity nie mówi nam, o faktycznym ryzyku
Głównym problemem są te lipoproteiny, które zawierają w swoim składzie białko apolipoproteinę B (apo B), bo to one są w stanie przeniknąć przez śródbłonek ściany naczynia krwionośnego i rozpocząć cały proces tworzenia blaszki miażdżycowej.
Więcej na temat apo B i początków procesu miażdżycowego – przeczytasz w tym wpisie.
Źródło: Akyol O, Yang CY, Woodside DG, Chiang HH, Chen CH, Gotto AM. Comparative Analysis of Atherogenic Lipoproteins L5 and Lp(a) in Atherosclerotic Cardiovascular Disease. Curr Atheroscler Rep. 2024
Właśnie dlatego sam wynik cholesterolu całkowitego nie jest dokładny w ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego. Nie wiesz z niego ile cholesterolu znajduje się w lipoproteinie o wysokiej gęstości HDL, a ile w pozostałych aterogennych (wywołujących miażdżycę) lipoproteinach, które zbiorczo określamy nie-HDL.
A co się na nie składa?
Sprawdź także: Co to jest cholesterol nie-HDL i dlaczego jest lepszy niż LDL?
3. Które lipoproteiny robią najwięcej zamieszania?
Najwięcej cholesterolu krąży w cząstkach LDL.
Ale do grupy lipoprotein aterogennych należą również:
- VLDL (lipoproteina o bardzo niskiej gęstości)
- IDL (lipoproteina o pośredniej gęstości)
- lipoproteina(a)
- remnanty (resztkowe cząstki) lipoprotein bogatych w trójglicerydy
Razem tworzą frakcję cholesterolu nie-HDL – i to właśnie nie-HDL oraz Apo B są lepszymi wskaźnikami ryzyka niż sam LDL.
Więc jeśli masz podwyższony cholesterol całkowity, ale nie wiesz, jak wyglądają te frakcje – to tak, jakbyś dostał paczkę z przypadkowymi czekoladkami Merci, ale nie wiedział, czy przypadkiem większość z nich to nie te niedobre z marcepanem… 😉
Sprawdź także: Jak obniżyć wysokie apo B?
4. „Ale przecież cholesterol jest potrzebny do życia, a mózg bez niego zwiędnie!”
To prawda: cholesterol jest niezbędny do produkcji hormonów, witaminy D czy budowy błon komórkowych. Ale to nie oznacza, że musisz mieć go dużo we krwi, żeby organizm sobie poradził.
Musisz mieć go przede wszystkim w potrzebujących go aktualnie komórkach.
A każda komórka Twojego ciała – dosłownie każda – potrafi produkować cholesterol na własny użytek. Tak, nawet mózg – o którego więdnięciu tyle słyszysz w internecie – produkuje go sam. Co więcej – ma własny system zaopatrzenia (komórki astrocyty, oligodendrocyty).
Zdjęcie: Robina Weermeijer
Dlatego niskie stężenie cholesterolu we krwi NIE oznacza niedoboru cholesterolu w komórkach organizmu.
Sprawdź także: Jak obniżyć trójglicerydy dietą – co zalecam pacjentom?
5. To co badać, jeśli cholesterol całkowity jest podwyższony?!
Jeśli zależy Ci na rzetelnej ocenie ryzyka, to znacznie bardziej precyzyjne są:
- cholesterol LDL,
- cholesterol nie-HDL,
- Apolipoproteina B (apo B) – najlepsza do oceny ryzyka sercowo-naczyniowego
O tym, czym jest ryzyko sercowo naczyniowe , jakie parametry na nie wpływają i jak je obliczyć – pisałam w tym wpisie. Docelowe stężenia tych parametrów w zależności od ryzyka sercowo-naczyniowego znajdziesz w poniższej tabeli.
Docelowe wartości apolipoproteiny B, cholesterolu nie-HDL i cholesterolu LDL w zależności od kategorii ryzyka sercowo-naczyniowego.
| Ryzyko | Docelowe stężenie apo B | Docelowe stężenie nie-HDL-C | Docelowe stężenie LDL-C |
| ekstremalne | < 55 mg/dl (0,5 g/l) | < 55 mg/dl (1,4 mmol/l) | < 40 mg/dl (1 mmol/l) |
| bardzo duże | < 65 mg/dl (0,65 g/l) | < 85 mg/dl (2,2 mmol/l) | < 55 mg/dl (1,4 mmol/l) |
| duże | < 80 mg/dl (0,8 g/l) | < 100 mg/dl (2,6 mmol/l) | < 70 mg/dl (1,8 mmol/l) |
| umiarkowane | < 100 mg/dl (1,0 g/l) | <130 mg/dl (3,4 mmol/l) | < 100 mg/dl (2,6 mmol/l) |
Sprawdź także: Jak obniżyć ciśnienie bez leków?
Zajrzyj również do mojego filmu na You Tube: Czy podwyższony cholesterol całkowity to już powód do leczenia?
Pamiętaj proszę, że artykuł ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Nie zastąpi osobistej konsultacji z zaufanym lekarzem.